Tarihsel süreçte batı müzik tarihine bakıldığı zaman herhalde en eski bas enstrüman olarak Viola De Gamba bulunur. Bu 15. yüzyıl enstrümanı perdeli bir çello gibidir. Bu enstrüman zamanla şu an Kontrbas olarak bilinen alete dönüşmüştür. Ancak kontrbas gerek taşınmasının zorluğu, gerekse de volümünün zamanın şartlarına göre düşük kalması sebebiyle artık elektrik teknolojisini de kullanacak yeni bir enstrümana dönüşecektir.
1910 yılından başlayarak GIBSON firması Mando Bass isimli akustik bası üretmiştir. 1926′da başka bir üretici Llyod Loar ilk elektrikli kontrbası üretmiştir. 1933′te ise Paul Tutmarc’ın AUDIOVOX isimli ilk elektrikli ve perdeli bası üretmiştir. 1936′da ise RICKENBACKER firması Bedpost Bass isimli bir elektrik kontrbas üretir. 1939′da ise yine Paul Tutmarc, Serenader Bass isimli yeni bir enstruman üretir. 1947′de iki sene sonra AMPEG firmasını kuracak olan Everett Hull kontrbaslar için ilk manyetiği üretir. Efsanevi 1951 yılında Leo Fender bas gitarın yıllarca değişmeyecek formatını belirleyen Fender Precision’ı piyasaya sürer. Bundan sonra diğer firmalar neredeyse hep bu yoldan ilerlemişlerdir.
Bas gitar çalışma prensibi elektrogitara benzer. Fakat sesi normal gitarlardan 1 oktav kalındır. Portede bas gitar için Fa anahtarı kullanılır.
Bas gitarların bölümleri elektro gitarın bölümleri gibidir fakat genellikle özel yapım olmadıkça sap kısmı elektro gitarlara göre daha kalın olur. Ve köprü kısmı da genelde sabit türdedir.
Bas gitar çeşitleri özel yapım olmadıkça genelde 4 telli, 5 telli ve 6 telli olurlar. Özel yapım olan 7, 8, 9 yada 12 telli olanları da vardır. Perdesiz ve kafasız çeşitleri de bulunmaktadır. Bazı firmalar özel yapım özelliklerinde bas gitarlar da üretmektedirler.
Bir takım bas gitar markalarını saymamız gerekirse Fender, Musicman, Fodera, Ken Smith, Warwick, Rickenbaker, Gibson, Carvin, Ibanez, Steinberger, Bass Collection, Cort, Dan Elektro, G & L gibi markaları sayabiliriz.
Bazı önemli bas gitaristleri saymamız gerekirse;
caz tarzında Charles Mingus,Stanley Clarke, Paul Chambers, Jaco Pastorius, Ron Carter, Dave Holland, Ray Brown, Charlie Haden, John Patitucci, Scott LaFaro, Milt “The Judge” Hinton, Paul Jackson, Eddie Gomez, Marcus Miller, Steve Swallow, Tony Levin, Gary Willis, Victor Wooten, Brian Bromberg, Miroslav Vitous, Jeff Berlin, Alain Caron, Steve Bailey, Gary Peacock, Nathan East, Jimmy Garrison, Jimmy Blanton, James Genus, Eberhard Weber, Richard Bona, Abraham Laboriel, Jimmy Johnson, Jimmy Haslip, Christian McBride, Lincoln Goines, Neils-Henning Orsted Pedersen, Michael Manring, Larry Graham, David Friesen, Alphonso Johnson, Mark Egan, Tom Kennedy, Oscar Pettiford, Adam Nitti, Anthony Jackson, Marc Johnson, Mark King, George Mraz, Louis Johnson, Will Lee, Bill Dickens, Rufus Reid,
blues tarzında Willie Dixon, Donald ‘Duck’ Dunn, Tommy Shannon, Jack Bruce, Pino Palladino, Roscoe Beck, Johnny B. Gayden,
rock tarzında James Jamerson, John Entwistle, Larry Graham, Chris Squire, Jack Bruce, Tony Levin, Geddy Lee, Paul McCartney, Louis Johnson, Anthony Jackson, Flea, Marcus Miller, Les Claypool, Chuck Rainey, Billy Sheehan, Will Lee, Michael Manring, Nathan East, Rocco Prestia, John Paul Jones, Abe Laboriel, Stuart Hamm, Donald “Duck” Dunn, Dave LaRue, Steve Harris, Cliff Lee Burton, John Myung, John Deacon, Bootsy Collins, Mark King, Willie Dixon, Jerry Jemmott, Roger Glover, Oteil Burbridge, Robert Trujillo, Duff McKagen, Pino Palladino, Randy Coven gibi isimler sayılabilir.
Bas gitar alırken dikkat edilmesi gereken en önemli hususlar düşünülen bütçe, çalınması düşünülen süre ve çalınması düşünülen müzik tarzına göre herhangi bir amfi ile çalındığında alınması istenilen sound olarak genellenebilir. Eğer müziğe yeni başlıyorsak kulak rahatsız etmeyen bir bas gitar tonu bizi bir süre tatmin edecektir. Bu tonu elde etmek için alacağımız bas gitar hem bütçemizi sarsmayacak hemde ileride müzik hayatımıza devam etmek istemezsek “bu kadar pahalı bir bas gitar almasaydım” dedirtmeyecektir.
Bas gitarların fiyatları genelde yaklaşık elektro gitarlarda olduğu gibi 200-300$ dan başlayıp, 8.000-10.000$ a kadar yükselmektedir. En pahalı olanları amerikan yapımı olanlardır. En ucuz ve rahatsızlık vermeyecek olanları ise çin yapımı olanlardır.
Bas gitarların bakım ve onarımında ilk ve en basit söylenebilecek şey, kuru ve yumuşak bir bez yada mendille tüm ahşabın ve aksamların sık sık (haftada bir) silinmesidir. Metal aksamlar, üzerine spreyle sıkılmış ince yağ bulunan bezlede silinebilir. Özellikle tel altları, gövde kısmında zamanla aşırı tozlanma ve kirlilik yaratır. Bunun haricinde tellerinde haftada bir silinmesi gerekmektedir. Ayrıca tellere vuruş sertliği ve çalışma sıklığına bağlı olarakta belli periodlarla tellerin değiştirilmesi ve yine belli periodlarla perdeleri ayıran demirlerin(fret) bir yapımcı tarafından törpülenmesi veya gerekiyorsa değiştirilmesi gerekir.
Bas gitar müziği yelpazesi çok geniştir. Blues dan rock’a, funk’tan soul’a, caz’dan latin’e, pop’tan R&B’ye, gospel’den etnik müziğe kadar pek çok tarz müzikte bas gitar çalınabilinmektedir.
Bas amfilerinin fiyatları 100-150 ytl. gibi başlayıp 5000 ytl lik kafa-kabin olarak adlandırılan sistemlere kadar giderek pahalılanmaktadır. Bazı bas amfisi markalarını söylememiz gerekirse Fender, Marshall, Hartke, Ampeg, Eden, Vox, Mark Bass gibi markaları söyleyebiliriz.
Bas gitar penaları genelde plastik yada mikadan yapılmaktadır. Değişik yumuşaklıklarda , büyüklüklerde ve renklerde olabilirler. Elektro gitar penalarına nazaran bas gitar penaları daha büyük ebatlı yada en azından çok daha kalın olurlar. Bütün bu kriterler çalanın zevkine, çaldığı tarza ve tellere vuruş sertliğine bağlıdır. Fiyatları 3-4ytl den başlamaktadır. Bazı pena markaları ise Daddario, Jim Dunlop, Ibanez, Planet Waves olarak söylenebilir. Bas gitar penaları kullanıldıkça aşınıp çalınması zor hale gelmektedir. Bu durumda yenisini almakta fayda vardır. Bütün bu dediklerimizin yanında söylememiz gerekir ki yine tarza bağlı olmakla birlikte genellikle bas gitar parmakla çalınmaktadır.
Bas gitar telleri elektro gitarda olduğu gibi ince çelikten yapılmaktadir. Ve bütün teller çelik üzerine nikel yada benzeri alaşımlardan yapılan sarma kaplamadan yapılmaktadır. Bu teller, caz gibi farklı tarzlarda çalmak amacıyla traşlanıp dümdüz hale de getirilebilir. Aksi takdirde tırtıklı bir yapıya sahip olurlar. Bas gitar telleri seri halinde (4 tellik set) yumuşaktan serte doğru giderek kalınlaşırlar. Genelde 0,35 lik seri olarak başlayıp 0,50 lik seriye kadar giderler. Burda bahsedilen rakamlar tel serisinin en alt tellerinin milimetre cinsinden kalınlığıdır. Mesela 0,40 lık 4 telli seride en alt sol teli 0,40, re teli 0,55-0,60V(markalara göre değişebilmektedir), la teli 0,75-0,80, mi teli de 0,95 milimetre olur. Bazı tel markalarını da söylememiz gerekirse Daddario, Ernie Ball, GHS, Fender, Yamaha, Sadowsky Elixir, DR gibi markaları sayabiliriz. Fiyatları ise 4 lü set olarak 25$ dan başlayıp 40$ a kadar çıkabilmektedir.
Bas gitar pedallarının kullanımı çalınacak müziğin tarzına veya yapılan müzikteki bas gitaristlik stiline göre değişebilmektedir. Bu pedalların fonksyonelliği tek tek pedal şeklinde de, yada pek çok pedalın fonksyonlarının tek bir büyük pedal içerisinde toplanıp prosesor adını almasıyla da olabilir. Pedallar efekt pedalı olarak distortion, chorus, wah, flanger, delay, pitch shifter gibi çeşitlerde olup, efekt dışında preamfi veya volum pedalı olarak ta bulunmaktadırlar. Tek tek pedal şeklinde set yapıldığı zaman fiyatları pedal başına 80-100$ dan başlamaktadır. Prosesor şeklinde olursa sistemimiz, en basit prosesör 200$ gibi fiyatlarla başlamaktadır. Ama şu da bi gerçektir ki ucuz bir prosesorden (ki çoğunlukta dicital olurlar), hiçbir zaman analog pedal sound u tam olarak alınamaz. Birkaç marka saymak istersek Boss, Sansamp, DOD, Digitech, Ernie Ball, yamaha, Ibanez gibi markaları sayabiliriz.
Bas gitar dersleri toplu gurup dersleri olarak veya bireysel olarak yapılabilmektedir. Fakat bireysel olarak yapılması öğrenci açısından çok daha faydalı olmaktadır. Derslerde genelde bas gitar çalım teknikleri ve repertuar yapılması üzerinde durulmaktadır. Derslere düzenli devam etmek ve bu sayede yanlışların düzeltilmesi açısından kontrol altında ve sürekli motive edilerek ilerleme kaydedilme sağlanması bas gitar derslerinin en önemli unsurudur.
Bas gitar kursu olarak ülkemizde büyük şehirler ağırlıklı olmak üzere pek çok kurs bulunmaktadır. Bu konuda doğru kursu ve eğitmeni bulmak çok önemlidir. Kursun temiz, nezih, güvenilir ,sıcak ve dosthane bir ortamda olması, eğitmenin de bu tipte bir eğitmen olması, elektro gitar eğitiminin sağlıklı ve istikrarlı olması açısından çok önemlidir.
Bu kursların bazılarında gurup dersleri de verilmekte, bireysel dersler de yapılmaktadır. Doğru olanı ise mutlaka bireysel dersler alıp, bunun yanında gurup dersleriyle de başka enstrumanlarla uyum içinde, doğru müzikal zamanlamalarla, bas gitara düşen müzikal görevi yerine getirerek çalmayı öğrenmektir.
Bas gitar dersi ücretleri büyük şehirlerdeki pek çok kursta ders başına 50-60 ytl. arasında değişmektedir. Haftada bir ders yapılmaktadır. Ve çoğu kurs ücreti aylık olarak almaktadır. Dersler genelde bireysel olarak yapılmaktadır. Kurs harici özel derslerde ise fiyatlar 80-100 ytl. den başlayacak şekilde yükselmektedir.
Bas gitar satın alma konusunda Türkiye’deki pek çok müzik mağazasına başvurulabilir. Bu müzik mağazalarının enstruman satışı üzerine olması ise işinizi kolaylaştıracaktır. İstanbul’daki en bilinen bas gitar satışı yapılan mağazalar genelde kadıköy-merkez(çarşı ve civarı) ve beyoğlu-tunel mevkilerinde bulunmaktadır. Bunun dışında da pek çok yerde enstruman ve müzikle ilgili yayınların satışını yapan müzik mağazaları bulunmaktadır.
Bas gitar ile ilgili görseller ya da ses dosyalarının bulunması konusunda bas gitar ile ilgili mp3, resim yada videoları Limewire yada Emule gibi programlarla, arama boşluğuna herhangi bir meşur bas gitaristin isim ve soyadını doğru şekilde yazıp programa aratarak kolay şekilde bulabilirsiniz.